Badanie per rectum polega na badaniu okolicy odbytu oraz samej odbytnicy poprzez dotyk. Jest to rutynowe badanie ginekologiczne, urologiczne, proktologiczne, ale także internistyczne, w czasie którego lekarz wprowadza do odbytnicy palec w gumowej rękawiczce pokryty środkiem poślizgowym. W ten sposób może ocenić nie tylko odbyt, ale też narządy, które znajdują się w jego bliskim sąsiedztwie. Badanie to jest wskazane przede wszystkim dla osób, które zauważają krew w stolcu lub odbytnicy, z niewyjaśnionych przyczyn tracą masę ciała, mają anemię, zaparcia lub biegunki, bóle brzucha i odbytu lub problemy z oddawaniem moczu. Samo badanie per rectum trwa kilka minut i jest bezbolesne, choć często wiąże się z zawstydzeniem pacjenta i jego dyskomfortem psychicznym. Przeprowadzane jest w pozycji leżącej na boku, stojącej pochylonej lub kolanowo-łokciowej. Przed badaniem per rectum pacjent nie musi specjalnie się do niego przygotowywać i nie występują żadne powikłania po jego wykonaniu, dlatego może być ono przeprowadzane u wszystkich osób bez względu na ich wiek czy też płeć. To dość proste badanie pozwala wstępnie ocenić pacjenta oraz uzyskać informację na temat jego zdrowia lub ewentualnej choroby. Ze względu na wciąż wzrastającą liczbę nowych zachorowań na nowotwory dolnego odcinka przewodu pokarmowego, jest ono także swoistym badaniem przesiewowym, szczególnie że duża część zmian lokalizuje się właśnie w okolicach odbytu i bańki odbytniczej.